Διανύοντας τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα βιώνουμε μια σταδιακά εντεινόμενη διαδικασία καταστροφής του περιβάλλοντος και συρρίκνωσης των περιθωρίων ζωής του πλανήτη μας. Το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής απεικονίζει τη δομική περιβαλλοντική μεταβολή που έχει συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες, ως αποτέλεσμα της διαρκούς και εντεινόμενης ρύπανσης, αλλά και της αλόγιστης εκμετάλλευσης των πόρων του πλανήτη. Έτσι, μεταξύ άλλων, το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής έχει οδηγήσει στην ερημοποίηση και την ξηρασία, καθιστώντας τη διαχείριση των υδάτινων πόρων βασική πολιτική προτεραιότητα της διεθνούς κοινότητας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η σταδιακή μετατροπή των έφορων και καλλιεργήσιμων εδαφών σε έρημο πλήττει, άμεσα ή έμμεσα, πάνω από 170 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο, προκαλώντας
α) εξάντληση των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού, β) διάβρωση και κατολίσθηση των εδαφών, γ) υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των εδαφικών πόρων, δ) απώλεια της φυσικής βλάστησης, και ε) πλημμύρες.
Η υψηλή απορρόφηση των υδάτινων πόρων του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες, όπως τονίζεται και από πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Τβέντε (Ολλανδία), αποδίδεται στις ΗΠΑ, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη Ρωσία. Αυτό, βέβαια, που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι η πολύ υψηλή κατανάλωση νερού των Μεσογειακών χωρών.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με την UNESCO, είναι η δεύτερη χώρα παγκοσμίως (πίσω από τις ΗΠΑ) στην κατανάλωση ή καλύτερα στην κατασπατάληση νερού. Το νερό που καταναλώνεται πραγματικά στη χώρα μας ανέρχεται στα 25,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο (2.389 κυβικά μέτρα τον χρόνο ανά κάτοικο). Είναι φυσικό επακόλουθο, λοιπόν, η χώρα μας να απειλείται άμεσα από την ερημοποίηση και τη ξηρασία. Το 35% και το 49% του εδαφικού χώρου της Ελληνικής Επικράτειας χαρακτηρίζεται από την Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης ως υψηλού και μετρίου κινδύνου περιοχή ερημοποίησης αντίστοιχα.
Αναφορικά με την περιοχή μας, το μεγαλύτερο τμήμα της Στερεάς Ελλάδας κατηγοριοποιείται στις περιοχές υψηλού κινδύνου ερημοποίησης. Παράλληλα, σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007 – 2013» η περιοχή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας έχει οριακή επάρκεια υδάτινων πόρων. Επίσης, η Ανατολική Στερεά Ελλάδα, μετά τη Θεσσαλία (1.550) και τη Θράκη (825,2), είναι η περιοχή με τα υψηλότερα επίπεδα κατανάλωσης νερού για άρδευση που ανέρχεται στα 773,7 εκατ. κυβικά μέτρα ανά έτος. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οφείλεται, κυρίως: α) στον ιδιαίτερα υδροβόρο γεωργικό τομέα, β) στην, συχνά, αλόγιστη χρήση της γης, γ) στην κοινωνικοοικονομική μεγέθυνση της χώρας, δ) στη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και ε) στην έλλειψη μίας ευρύτερης κοινωνικής συνείδησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, εφαρμόζοντας συγκροτημένες πολιτικές για την προώθηση της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης, έχει προχωρήσει σε μία σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων της χώρας μας.
Συγκεκριμένα:
1. Συγκροτήθηκε η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων, οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων, το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων και η Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων.
2. Ενσωματώθηκε πλήρως η Κοινοτική Οδηγία 2000/60 (με το Π.Δ. 51/2007) που καθορίζει τα μέτρα, τις χρήσεις και τις διαδικασίες για την ολοκληρωμένη προστασία των υδάτων.
3. Καταρτίστηκε το Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας Υδάτινων Πόρων.
4. Βρίσκεται σε εξέλιξη η διαμόρφωση Στρατηγικών Διαχείρισης Λειψυδριών.
5. Πραγματοποιήθηκαν μελέτες διαχείρισης υδάτινων πόρων της χώρας.
6. Αναβαθμίστηκε η Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίας και το Εθνικό Δίκτυο Πληροφοριών Περιβάλλοντος.
7. Παρακολουθούνται τα ποτάμια και οι λίμνες της χώρες ανά τρίμηνο με δίκτυο 200 σημείων για 70 παραμέτρους ρύπανσης.
8. Υλοποιούνται προγράμματα αντιμετώπισης της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης.
Παράλληλα, προωθείται το «Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας των Υδάτινων Πόρων», ενώ μία από τις βασικές θεματικές προτεραιότητες της αναπτυξιακής στρατηγικής του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 είναι η διαχείριση των υδάτινων πόρων. Διαχείριση που εστιάζεται:
α) στην επίτευξη και διατήρηση της καλής κατάστασης σε όλα τα υδατικά συστήματα, β) στην ανάσχεση της υποβάθμισης επιφανειακών, υπογείων και θαλάσσιων υδατικών συστημάτων, και γ) στη βιώσιμη διαχείριση υδάτινων πόρων.
Οι προαναφερθείσες πρωτοβουλίες εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο των προσπαθειών της Κυβέρνησης για: α) την αντιμετώπιση των ζητημάτων της περιβαλλοντικής κρίσης, β) τη δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών και αναπτυξιακών έργων, όπως είναι τα φράγματα, γ) τη διασφάλιση του αγροτικού εισοδήματος, δ) την προώθηση καινοτόμων επενδυτικών πρωτοβουλιών στον αγροτικό τομέα, ε) την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της Ελληνικής περιφέρειας, ζ) την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, η) την προστασία των δασών και του φυσικού πλούτου, θ) τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ι) και την προώθηση «πράσινων» πηγών ενέργειας, επιδιώκοντας, τον ενεργειακό απεγκλωβισμό από το πετρέλαιο και την αναζήτηση εναλλακτικών προτάσεων, όπως είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Το σύνθετο ζήτημα της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης επιβάλλεται να αντιμετωπισθεί με υπευθυνότητα, έγκαιρο προγραμματισμό, αποτελεσματικό σχεδιασμό, σωστή ενημέρωση και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων και ενδιαφερόμενων μερών.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η αειφόρος ανάπτυξη είναι χρέος όλων μας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η σταδιακή μετατροπή των έφορων και καλλιεργήσιμων εδαφών σε έρημο πλήττει, άμεσα ή έμμεσα, πάνω από 170 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο, προκαλώντας
α) εξάντληση των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού, β) διάβρωση και κατολίσθηση των εδαφών, γ) υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των εδαφικών πόρων, δ) απώλεια της φυσικής βλάστησης, και ε) πλημμύρες.
Η υψηλή απορρόφηση των υδάτινων πόρων του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες, όπως τονίζεται και από πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Τβέντε (Ολλανδία), αποδίδεται στις ΗΠΑ, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη Ρωσία. Αυτό, βέβαια, που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι η πολύ υψηλή κατανάλωση νερού των Μεσογειακών χωρών.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με την UNESCO, είναι η δεύτερη χώρα παγκοσμίως (πίσω από τις ΗΠΑ) στην κατανάλωση ή καλύτερα στην κατασπατάληση νερού. Το νερό που καταναλώνεται πραγματικά στη χώρα μας ανέρχεται στα 25,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο (2.389 κυβικά μέτρα τον χρόνο ανά κάτοικο). Είναι φυσικό επακόλουθο, λοιπόν, η χώρα μας να απειλείται άμεσα από την ερημοποίηση και τη ξηρασία. Το 35% και το 49% του εδαφικού χώρου της Ελληνικής Επικράτειας χαρακτηρίζεται από την Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης ως υψηλού και μετρίου κινδύνου περιοχή ερημοποίησης αντίστοιχα.
Αναφορικά με την περιοχή μας, το μεγαλύτερο τμήμα της Στερεάς Ελλάδας κατηγοριοποιείται στις περιοχές υψηλού κινδύνου ερημοποίησης. Παράλληλα, σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007 – 2013» η περιοχή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας έχει οριακή επάρκεια υδάτινων πόρων. Επίσης, η Ανατολική Στερεά Ελλάδα, μετά τη Θεσσαλία (1.550) και τη Θράκη (825,2), είναι η περιοχή με τα υψηλότερα επίπεδα κατανάλωσης νερού για άρδευση που ανέρχεται στα 773,7 εκατ. κυβικά μέτρα ανά έτος. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οφείλεται, κυρίως: α) στον ιδιαίτερα υδροβόρο γεωργικό τομέα, β) στην, συχνά, αλόγιστη χρήση της γης, γ) στην κοινωνικοοικονομική μεγέθυνση της χώρας, δ) στη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και ε) στην έλλειψη μίας ευρύτερης κοινωνικής συνείδησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, εφαρμόζοντας συγκροτημένες πολιτικές για την προώθηση της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης, έχει προχωρήσει σε μία σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων της χώρας μας.
Συγκεκριμένα:
1. Συγκροτήθηκε η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων, οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων, το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων και η Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων.
2. Ενσωματώθηκε πλήρως η Κοινοτική Οδηγία 2000/60 (με το Π.Δ. 51/2007) που καθορίζει τα μέτρα, τις χρήσεις και τις διαδικασίες για την ολοκληρωμένη προστασία των υδάτων.
3. Καταρτίστηκε το Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας Υδάτινων Πόρων.
4. Βρίσκεται σε εξέλιξη η διαμόρφωση Στρατηγικών Διαχείρισης Λειψυδριών.
5. Πραγματοποιήθηκαν μελέτες διαχείρισης υδάτινων πόρων της χώρας.
6. Αναβαθμίστηκε η Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίας και το Εθνικό Δίκτυο Πληροφοριών Περιβάλλοντος.
7. Παρακολουθούνται τα ποτάμια και οι λίμνες της χώρες ανά τρίμηνο με δίκτυο 200 σημείων για 70 παραμέτρους ρύπανσης.
8. Υλοποιούνται προγράμματα αντιμετώπισης της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης.
Παράλληλα, προωθείται το «Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας των Υδάτινων Πόρων», ενώ μία από τις βασικές θεματικές προτεραιότητες της αναπτυξιακής στρατηγικής του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 είναι η διαχείριση των υδάτινων πόρων. Διαχείριση που εστιάζεται:
α) στην επίτευξη και διατήρηση της καλής κατάστασης σε όλα τα υδατικά συστήματα, β) στην ανάσχεση της υποβάθμισης επιφανειακών, υπογείων και θαλάσσιων υδατικών συστημάτων, και γ) στη βιώσιμη διαχείριση υδάτινων πόρων.
Οι προαναφερθείσες πρωτοβουλίες εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο των προσπαθειών της Κυβέρνησης για: α) την αντιμετώπιση των ζητημάτων της περιβαλλοντικής κρίσης, β) τη δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών και αναπτυξιακών έργων, όπως είναι τα φράγματα, γ) τη διασφάλιση του αγροτικού εισοδήματος, δ) την προώθηση καινοτόμων επενδυτικών πρωτοβουλιών στον αγροτικό τομέα, ε) την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της Ελληνικής περιφέρειας, ζ) την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, η) την προστασία των δασών και του φυσικού πλούτου, θ) τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ι) και την προώθηση «πράσινων» πηγών ενέργειας, επιδιώκοντας, τον ενεργειακό απεγκλωβισμό από το πετρέλαιο και την αναζήτηση εναλλακτικών προτάσεων, όπως είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Το σύνθετο ζήτημα της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης επιβάλλεται να αντιμετωπισθεί με υπευθυνότητα, έγκαιρο προγραμματισμό, αποτελεσματικό σχεδιασμό, σωστή ενημέρωση και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων και ενδιαφερόμενων μερών.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η αειφόρος ανάπτυξη είναι χρέος όλων μας.
